Straatnamen, Mr. Dr. Meslaan

In het rijtje straatnamen van de pas aangelegde wijk Platepolder zien we nogal wat namen van vrouwen die voor ons niet zo bekend zijn.
We vroegen ons af, of nieuwe inwoners van Heinkenszand ook nieuwsgierig zijn naar de betekenis van sommige oudere straatnamen. Wie was bijvoorbeeld Mr.Dr. Mes naar wie een laan genoemd is en waarom is er een straat die Simonswei heet?
In de plakboeken van Janna van Damme-Nijsse vonden we een aantal knipsels over het afscheid en het latere overlijden van Mr. Dr. A.J.J.M. Mes, waarin te lezen staat wat deze man voor Heinkenszand en de provincie Zeeland betekend heeft.

De heer Mes werd op 18 maart 1899 in Middelburg geboren als Aloijs Joan Joseph Maria Mes.
Hij behaalde zijn gymnasiumdiploma in Nijmegen, studeerde Nederlands recht aan de Universiteit in Leiden en promoveerde in 1930 tot doctor in de rechtsgeleerdheid aan de Radbouduniversiteit in Nijmegen.

Op 15 juli 1926 werd hij op 27-jarige leeftijd als burgemeester van Heinkenszand geïnstalleerd. Hij werd met het fanfareorkest Euterpe en een groep ruiters te paard aan de rand van het dorp opgewacht door de dorpsbewoners. In een koets werd hij door het versierde dorp gereden en er werd uitbundig feest gevierd!

C. Hoondert-Rijk en Cornelia Huizen mochten bloemen aanbieden. Foto uit ‘Heinkenszand van 1900 tot nu’ door J. de Ruiter.

Tot september 1945 was hij burgemeester van ons dorp, zeer geliefd en gerespecteerd.
Van 15 juli 1936 tot 16 september 1939 was hij tevens burgemeester van Ovezande, waar ook een straat naar hem is vernoemd.

In de oorlogsjaren was hij veel mensen tot steun. Hij weigerde bijvoorbeeld een J (Joods) in het paspoort van de vrouw van notaris van Werkum te zetten. Met allerlei argumenten toonde hij aan dat ze niet Joods was, maar bij toeval de naam Cohen droeg!
Van januari tot november 1944 moest hij onderduiken vanwege zijn anti-Duitse houding. Hij werd vervangen door een NSB-burgemeester, Chr. Kole. Mevrouw Caroline Mes-Peters werd als vergelding in Kamp Vught gevangengezet.

Er zijn verschillende verhalen over hoe vrienden en dorpsgenoten probeerden het huis en de huisraad van hun burgemeester te beschermen tegen Duitse inkwartiering. Zo vond het gezin van dokter Griep, die ook moest onderduiken en wiens huis door de Duitsers gevorderd was, er hun toevlucht. Maar ook dokter Staverman en zijn vrouw vonden er onderdak, evenals vluchtelingen uit het onder water gezette Walcheren. 

Ondanks zijn zwakke gezondheid had Dhr. Mes een indrukwekkende staat van dienst. Bij zijn afscheid van Gedeputeerde Staten op 3 juni 1966, overhandigde hij een lijst van maar liefst 38 organisaties en raden waarvan hij voorzitter, of lid was geweest. Dat liep van Lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal en waarnemend Commissaris van de koningin, tot voorzitter van muziekvereniging Euterpe en van de Commissie voor Huishoudelijke Voorlichting ten Plattelande in Zeeland! Hij was niet alleen in naam voorzitter, maar hij was voortreffelijk op de hoogte van alles en zeer betrokken.

Van 1946 tot 1966 was hij lid van de Gedeputeerde Staten van Zeeland. Vaak kon je hem ‘s morgens al bijtijds naar Middelburg zien vertrekken. Jan Walhout, zijn vaste taxi-chauffeur, hielp hem dan met instappen.

Het gezin Mes bleef tot 1968 wonen in het grote witte huis aan de Dorpsstraat, waar later modehuis Van Sluijs was, nu Jeans Inn.

Als iemand het verdiende om geëerd te worden met de naam van een straat was Mr. Dr. Mes dat wel!!

Om terug te komen op de Platepolder: fijn dat de straten daar vrouwennamen gekregen hebben, maar erg jammer dat we de Zeeuwse namen missen:

Neeltje Lokerse (Yerseke 28 augustus 1868 – Voorburg 17 februari 1954). Zij zette zich in voor de bescherming van dienstmeisjes en ongehuwde moeders en schreef hierover een boek ‘Bertha van Doorn’.
Anne Bolle (Middelburg 6 mei 1883 – 7 juni 1968). Zij promoveerde in 1909 en ging in Middelburg als advocaat werken. Ze stond op de bres voor vrouwenrechten en was zeer sociaal bevlogen. Ze zette zich in de eerste wereldoorlog voor honderd procent in om duizenden Belgische vluchtelingen te helpen. (Zie www.zeeuwseankers.nl)

Ook in Heinkenszand waren toch wel sterke en moedige vrouwen te vinden: b.v. Pie Meulblok die erg veel voor de dorpsjeugd heeft betekend. Ze was jarenlang akela bij de padvinderij, leidster van het kinder- en meisjeskoor, in een tijd dat er verder niet zoveel voor de jeugd werd georganiseerd en jeugdouderling; Juffrouw Dikkenberg, die meer dan 40 jaar onderwijzeres van de School met de Bijbel was; de dames Van den Dries die in de oorlog gewonden hielpen verzorgen, de onvermoeibare en zeer kundige wijkzuster Zr. Chr. de Wolf en zo zijn er ongetwijfeld nog wel meer te noemen.
Een gemiste kans voor de Platepolder!

Wat betreft de Simonswei, daar was vroeger het weiland van Ko Simonse.

Els Bakker-van Damme, Kees van Damme en Jan Minnaard.

Foto’s en artikelen PZC.
Geraadpleegde literatuur: ‘Noodsein boven Zeeland’ van Mark van de Dries, ‘Bevelandse belevenissen’ van Allie Barth en Albert Kort en het herdenkingsboek ‘Mes en Zeeland’ dat werd aangeboden op 3 juni 1966 bij het afscheid van Mr.Dr.Mes.