Op 30 september j.l. werd in 9 Borselse dorpen het festival ‘Cultuur in de Zak’ georganiseerd. In de Dorpsstraat van Heinkenszand werden in winkels en huizen werken van plaatselijke kunstenaars tentoongesteld. In diezelfde straat bevindt zich ‘t Kunstuus waar Arjen en Marian Pouwer-Zuidweg al jarenlang enthousiast kunst exposeren.
Tussen de krantenknipsels over Heinkenszand van Janna van Damme-Nijsse, vonden we artikelen over een dorpsgenoot die hier enorm van genoten zou hebben en zeker had meegedaan, nl. Herman Lammers (geb.31-10-1901, overl.07-03-1989), huisschilder/behanger van beroep en in zijn vrije tijd kunstschilder, muziekleraar, koordirigent, dichter, zondagsschoolleider en mede- oprichter van de winkeliersvereniging Winbela.
Veel Heinkenszandtenaren hebben hun eerste stappen op muziekgebied bij hem geleerd. Hij gaf orgel-, blokfluit-, gitaar-, banjo- en mandoline-les in het achterzijkamertje van hun huis, op de hoek van de Dorpsstraat en de Warande, waar nu Fysiofit zit.
In de dertiger/veertiger jaren richtte hij verschillende zangkoren op en een mandoline-orkestje. Toen hij later in Poelwijck woonde, dirigeerde hij daar nog het bejaardenkoor.
Hij heeft zich grotendeels zelf leren tekenen en schilderen en probeerde allerlei technieken uit. Als er even geen ‘echt’ werk te doen was trok hij erop uit met zijn schetsboek en werkte dan wat hij getekend had later uit in zijn schuur, het ‘atelier’.
Ook was hij altijd druk met het inlijsten van foto’s en platen voor dorpsgenoten, zoals deze trouwtekst, (8b moet zijn 8a).
Bij het schilderen voor een of andere opdracht vergat hij weleens een letter in een opschrift, wat de nodige paniek veroorzaakte, maar altijd wist hij dat wel weer redelijk te herstellen!
Dat zijn dochtertje en de buurkinderen in het atelier om hem heen scharrelden vond hij allemaal prima. Hij maakte zelfs gedichtjes voor hen.
Een lang gedicht, ‘De reize van Eintjeszand ni Amsterdam’, is in stukjes en beetjes ontstaan en opgeschreven door de buurkinderen.
In dat gedicht worden een heleboel mensen uit Heinkenszand treffend beschreven.
We zullen in iedere aflevering van ‘Uit de oude krantenbak’ een deel van het gedicht aan u doorgeven, op dezelfde manier zoals het is ontstaan en met alle spelfouten en inconsequenties in het Zeeuws, want daar hadden zij in die tijd nog geen kaas van gegeten!
De reize van Eintjeszand ni Amsterdam
‘t Was op een Eintjeszandse mart,
di most hin mens dien dag hewerreke, toen bin ze ‘s oggens vroeg estart
bie ‘t ekken van de hroôte kerrek
De reize was a lank besproke
en ‘t reisheld was bietiets estort Zo bin ze dan van wal estoke Lauw Maas ree mie een prima Fort
Di was voe fuuftig man een pleksje Ze zatte oal mie vee hemak
De pakken broad lagge in ‘t reksje in koekedoaze of kossenzak
“Noe bimme bie de Sukereule” zei den ouwe Kees Vermeule “Di bin ‘k a meer e wist”
zei Gerrit Gelist
Bas Simonse zei: “Kiek,
noe bimme op den Seskerksendiek!”
“Ik lache m’op zukke reisjes onbekwaem”, Zei Piertje van Aereneem (Eenenaam, Els). “Je most je schaeme”, zei z’n vrouwe, “Kan je ier je mond nog nie ouwe?”
“‘k Wou a me is in de stad ankwamme”, zei den ouwe Kees van Damme.
“Kiek, wat mooi petoteland”,
zei toen Leuntje Oherland.
“Ja, dat bin beslist nog bleeuwe”, zei Bei Peeuwe.
Eèn nachtvost en ze bin om zeepe”, zei toen Toontje van de Reepe.
“Kiek, di è je de koekestad”,
zei Kaotje uut ‘t Kerkepad.
“Ik bluve ier nie sitte”, zei Jo van Sander,
“Ik neme voe vandeege een ander”.
Me Sander zei: ”Da’s zo hek nog nie,
dien ander ou je ok mè vrie”. (wordt vervolgd)
‘Vrouw Lammers’, Cornelia Molhoek, ging naast de zorg voor hun gezin, vaak met haar man mee om hem te helpen met behangen.
Eigenlijk zou iemand een keer een boek over Herman Lammers moeten schrijven met zijn tekeningen en schilderijen geïllustreerd, er is materiaal genoeg voorhanden!!
Els Bakker-van Damme, Kees van Damme en Jan Minnaard.
Dit stuk geeft me mooie herinneringen. Als kind had ik muziekles van meneer Lammers. Blokfluiten. Het lesgeld (een gulden?) moest in een grote kristallen asbak en dan sloeg hij de maat met een stokje op de rand van die asbak.
Ik heb een klein schilderij van H Lammers Heinkenszand Warande 3
Het is een vrouw in een stoel die aan het breien is voor
de open haard.
Het is geschilderd op zachtboard
Wie kan mij hier wat meer over vertellen.
Met vr. Grt.
Ko van Haaften
Boonman straat 22
4453 BR s-Heerenhoek